Nguyá»…n Phúc Bá»u Äảo
( Nhâm ngá» 1882 - ất sá»u 1925)
Con vua Äồng Khánh, vua thứ 12 triá»u Nguyá»…n. Sau khi vua Duy Tân thất bại trong cuá»™c khởi nghÄ©a chống Pháp năm 1916 và bị đà y sang đảo Réunion, thá»±c dân Pháp đưa hoà ng tá» Bá»u Äảo lên ngôi vua, hiệu năm là Khải Äịnh, nên cÅ©ng gá»i là vua Khải Äịnh, được Trương Như Cương là m Phụ chánh đại thần
Từ khi lên ngôi, ông chỉ là má»™t vua bù nhìn, má»i việc chÃnh trị, quân sá»±, ngoại giao...Ä‘á»u do Pháp quyết định cả, ông chỉ lo vui chÆ¡i trong cung cấm
Năm 1922, Pháp đưa ông sang Paris để tuyên truyá»n, cổ vÅ© cho chÃnh sách bảo há»™ mà cha đẻ cá»§a chÃnh sách nà y là Toà n quyá»n Albert Sarraut nhằm ru ngá»§ má»™t số lưu há»c sinh và Việt kiá»u nhẹ dạ tại Pháp. Cùng Ä‘i vá»›i ông có Phạm Quỳnh và má»™t số đại thần khác
Vừa đến nÆ¡i, ông bị nhà yêu nước Phan Chu Trinh lên án bằng má»™t bức thư dà i lá»i lẽ gay gắt vì những hà nh vi ám muá»™i cá»§a ông và thá»±c dân. ChÃnh chuyến Ä‘i mỠám nà y cùng bức thư trên đã gây má»™t tiếng vang lá»›n đối vá»›i dư luáºn nước Pháp hồi đó. Triá»u đại ông không còn chút thá»±c quyá»n nà o cả. Lương Khắc Ninh, má»™t ngưá»i là m quan vá»›i Pháp khi viết thư cho ông cÅ©ng nói:" Khải Äịnh vương qua hữu bất nhân thá» thất trách nặc, nhiên nan biệ"n (vua Khải Äịnh qua tháºt bất nhân, Ä‘iá»u ấy khó tránh cải được)
Ông mất năm 1925, con trai là Nguyá»…n Phúc VÄ©nh Thụy lên nối ngôi hiệu năm là Bảo Äại
|
|